Nederlandse en Belgische opsporingsdiensten hebben op donderdag 11 februari doorzoekingen verricht in Nederland en België. Dat gebeurde in een gezamenlijk onderzoek naar vermoedelijke georganiseerde, grensoverschrijdende mestfraude.

In Nederland hebben de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de politie 8 locaties in de provincies Noord-Brabant, Limburg en Utrecht doorzocht. Daarbij is o.a. administratie in beslag genomen voor verder onderzoek. Ook is er beslag gelegd op banktegoeden, onroerend goed en voertuigen.

Door informatie uit afzonderlijke strafrechtelijke onderzoeken in Nederland en België is het vermoeden ontstaan dat een aantal faciliterende bedrijven in deze 2 landen samenwerkt bij fraude met meststoffen. Wanneer veehouders meer meststoffen produceren dan zij op hun eigen land mogen gebruiken, moeten zij het overschot afvoeren naar mestverwerkers of naar akkerbouwers die nog ruimte hebben om mest uit te rijden. Daarvoor moeten veehouders kosten maken. De verdachte intermediairs, vervoerders en verwerkers manipuleren vermoedelijk administratie en verplichte mestmonsters. Zo krijgt mest op papier een andere bestemming dan in werkelijkheid. Daarmee wordt veel geld verdiend.

Subsidiefraude
Een manier om mest te verwerken is co-vergisting. In co-vergisters wordt biogas of warmte opgewekt door een mengsel van dierlijke mest en andere producten te vergisten. Het restproduct kan in een aantal gevallen worden gebruikt voor bemesting. Uit het onderzoek blijkt dat er vermoedelijk opzettelijk niet toegestane producten zijn gebruikt door een Nederlandse co-vergister. Ook is vermoedelijk een onjuiste administratie van aangevoerde en verwerkte mest bijgehouden. Daardoor heeft dit mestverwerkende bedrijf mogelijk onterecht subsidie ontvangen van de Nederlandse overheid.

Joint Investigation Team
Omdat bij de afzonderlijke strafrechtelijke onderzoeken dezelfde bedrijven naar voren kwamen, hebben de NVWA-IOD, de divisie Inspectie van de NVWA, Politie Oost-Brabant, Politie Zeeland-West-Brabant, het Functioneel Parket, de Federale gerechtelijke politie en het Parket Antwerpen de krachten gebundeld in een zogeheten Joint Investigation Team (JIT). Dit JIT wordt ondersteund door Europol en Eurojust. Deze internationale samenwerking maakt het mogelijk verbanden te leggen tussen de verschillende bedrijven in Nederland en België en op te treden wanneer deze bedrijven strafbare feiten plegen. 

Mestfraude is ondermijnend
In Nederland is een mestoverschot. Om de natuur te beschermen en verspreiding van dierziektes tegen te gaan, moeten boeren aan verschillende regels voldoen. Aan de legale afvoer en verwerking van mest zijn kosten verbonden. Met het niet naleven van de regels valt al snel veel geld te verdienen. Dat leidt tot concurrentievervalsing en ondermijnt het beleid van de overheid. Ook brengt fraude de ruimte die Nederland krijgt om af te wijken van de Europese gebruiksnorm voor meststoffen (derogatie) in gevaar. Een teveel aan mest op het land is bovendien schadelijk voor de leefomgeving en de volksgezondheid.
Door fraude kan verwevenheid tussen onder- en bovenwereld ontstaan, met alle risico’s van dien: de samenleving raakt gecorrumpeerd en wordt van binnen uitgehold. Dat is onwenselijk en daarom treedt de overheid hiertegen op.