‘De nationale overheid trekt zich terug uit ruimte, natuur en landschap, en trekt de regie naar zich toe voor meer asfalt. Deze visie voor de groene ruimte leidt simpelweg tot minder nationale bescherming van natuur, landschap en milieu en tot meer bouwen in de open ruimte en meer autorijden.’ Dat zeggen negen natuur- en milieuorganisaties als reactie op de ontwerp-Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte die morgen in de  Tweede Kamer aan de orde is. Ze roepen minister Schultz op evenwicht aan te brengen tussen infrastructuur en verstedelijking aan de ene kant en natuur en milieu aan de andere kant.

‘Dit plan beschrijft vooral wat het Rijk niet meer wil sturen. De open groene ruimte wordt nu afhankelijk van besluitvorming en belangen van 12 provincies en 418 gemeenten,’ zegt Tjerk Wagenaar, directeur van Natuur & Milieu. ‘De overheidsregie richt zich te eenzijdig op economie en meer wegen. Kwetsbare waarden als landschap, natuur en gezondheid, cruciaal voor de leefbaarheid en het vestigingsklimaat, worden verwaarloosd.’ Dat heeft negatieve gevolgen voor de leefbaarheid en dus de economie in ons eigen land, en ook voor de internationale doelen op het gebied van biodiversiteit, luchtkwaliteit en klimaat. ‘De Structuurvisie moet juist gaan over de balans tussen economie, mobiliteit en milieu en groen.’

Vestigingsklimaat
Provincies en gemeenten zijn prima in staat de regie van ruimtelijke projecten op zich nemen, mits het rijk waarden van nationaal belang vastlegt. Daarom moet in de Structuurvisie ook een robuust nationaal natuurnetwerk worden vastgelegd, inclusief de daarbij benodigde verbindingen en de handhaving. Heel specifiek vragen we het Kabinet verantwoordelijkheid te nemen voor de realisatie van de Blauwe Ruggengraat van Nederland; de aaneensluiting van waterrijke natuurgebieden van Zeeland tot Groningen. Daarnaast moeten op zijn minst de kwetsbare landschappen, die nu al onder hoge verstedelijkingsdruk staan, nationaal beschermd blijven, zoals het Groene Hart, Midden-Delfland en Waterland. Het kabinet onderschat de waarde van een aantrekkelijk landschap voor een excellent vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven. Werknemers willen ook dichtbij huis groen recreëren en frisse lucht inademen. Unieke landschappen zijn ons nationale erfgoed. Zij verdienen rijksbescherming en mogen straks niet alleen te zien zijn in het Rijksmuseum.

Landschap en natuur zijn kwetsbaar in ruimtelijke afweging
Weerstand bieden aan de grote druk van verstedelijking, infrastructuur en intensieve landbouw gaat niet vanzelf. Bekend is dat het Rijk nu 1/3 van de ruimtelijke plannen van gemeenten en provincies moet bijsturen omdat nationale belangen niet goed werden behartigd, zoals bescherming van nationale landschappen en bundeling van verstedelijking.

Kop in het zand
Het is kortzichtig om in de Structuurvisie, die vooruitblikt naar 2040, met geen woord te spreken over de klimaatambities zoals die Europees zijn vastgelegd. Een duurzame mobiliteitsvisie op basis waarvan we verstandig kunnen investeren ontbreekt echter. Het is dan ook bizar dat de klimaateffecten van deze structuurvisie niet zijn onderzocht. Prijsmaatregelen, die ongetwijfeld in de periode tot 2040 een cruciale rol gaan spelen, worden genegeerd. Waar dit kabinet aan de ene kant drastisch bezuinigt op natuur geeft ze aan andere kant de miljarden ongezien weg. Alle snelwegen moeten drie- en in de Randstad zelfs vierbaans worden, ongeacht of dit de beste en goedkoopste oplossing voor de files is. Wegaanleg wordt zo een doel in plaats van een middel voor bereikbaarheid. Verstandig beleid voor bereikbaarheid is gebaseerd op een maatschappelijke kosten-batenanalyse en degelijk onderzoek  van alternatieven.
Bron: gezamenlijk persbericht van Stichting Natuur & Milieu, Vereniging Natuurmonumenten, De Natuur en Milieufederaties, Landschapsbeheer Nederland, De12Landschappen, Vereniging Milieudefensie, Vogelbescherming Nederland, De Vlinderstichting en St. Verantwoord Beheer IJsselmeer